De meeste bedrijven betreden de Duitse zakenwereld om hun markt te vergroten. En als je dan toch bezig bent je content te vertalen en Duitse mensen aan te nemen, kun je net zo goed Oostenrijk en Zwitserland ook even meepakken. Tenslotte spreken ze daar allemaal dezelfde taal en behoren tot hetzelfde cultuurgebied. Toch? Je voelt hem al aankomen: dat is dus niet zo. Niemand zou zeggen dat Belgen en Nederlanders hetzelfde zijn en zo is het ook in de DACH-regio. In deze blogserie vertellen we je over de (cultuur)verschillen binnen de DACH-regio en waar je rekening mee moet houden als je daar zaken wilt doen.
Duitsland en Oostenrijk - de overeenkomsten
In tegenstelling tot de afstandelijke relatie tussen Zwitserland en Duitsland, die we vorige maand uitgebreid hebben besproken, delen de Bondsrepublieken Duitsland en Oostenrijk een gemeenschappelijke geschiedenis van meerdere eeuwen. Ook wat betreft de taal hebben Duitsland en Oostenrijk meer gemeen. Het Oostenrijks is zachter en melodieuzer dan het standaard Duits, maar historisch en taalkundig gezien zijn de meeste dialecten in Oostenrijk op het Hoogduits gebaseerd. Veel dingen zijn in het zakendoen in Oostenrijk en Duitsland dus vergelijkbaar, maar zeker niet alles is hetzelfde. Net als de Zwitsers hebben de Oostenrijkers specifiek gedrag en een eigen collectieve identiteit ontwikkeld die hen van de Duitsers onderscheidt. Het is verstandig om hier rekening mee te houden in het zakendoen met Oostenrijkers.
De gemoedelijke Oostenrijker
Oostenrijk ligt ten zuiden van Duitsland en dat is te merken; er heerst een echte zuidelijke mentaliteit. In het algemeen gaat in Oostenrijk alles een stukje relaxter en als iets een keer niet 100% past, wordt hier niet zo gauw een probleem van gemaakt. Misschien komt het cliché van de gemoedelijke Oostenrijker hier vandaan. Ook staan de Oostenrijkers bekend om hun beleefdheid en charme en worden ze als uiterst gereserveerd beschouwd. Dit in tegenstelling tot de vaak directe en “onderkoelde” Duitser die veel waarde hecht aan structuur. Voor een Oostenrijker is het belangrijk om gecultiveerd over te komen en hij of zij vermijdt liever een te fors optreden. In Oostenrijk staan het vriendelijke contact en de harmonie centraal en dit zie je terug in het zakenleven.
Knopen doorhakken
Oostenrijkers draaien dan ook vaak rond de pot en komen niet snel tot een beslissing. Meestal wordt een onderwerp uitgebreid van alle kanten bekeken en besproken, voordat de knoop wordt doorgehakt – soms tot ongenoegen van de niet-Oostenrijkse zakenpartner. Duitsers zijn meer geneigd om problemen meteen aan te pakken en proberen ze op een objectief niveau op te lossen. Oostenrijkers hebben daarentegen de neiging om de gevoelens van hun collega’s en zakenpartners te sparen en conflicten te vermijden. Zakendoen in Oostenrijk vergt dus een flinke portie geduld en diplomatiek vermogen.
“Grüß Gott Frau Doktor”
Iets waar de Oostenrijkers wat minder relaxed over zijn, is het gebruik van de correcte aanhef. Pas na een tijd noem je elkaar bij de voornaam. Daarvoor blijf je iemand beleefd met de achternaam aanspreken. Kwalificaties, die aan de hogeschool of universiteit behaald zijn, worden in Oostenrijk bovendien direct voor de naam geplaatst en je doet er goed aan om iemand met zijn of haar titel aan te spreken. Ook al voelt het misschien onwennig, is het toch raadzaam om bij het (zakelijke) contact met een Oostenrijker rekening te houden met de wetenschappelijk verworven titels en deze ook daadwerkelijk te gebruiken. Vanuit Nederlands oogpunt zijn Oostenrijkers op dit vlak dus nog formeler dan de Duitsers.
‘’Das ist Chefsache’’
Oostenrijkers hebben dan wel een zwak voor (wetenschappelijke) titels, toch nemen ze het met de rangorde op de werkvloer iets minder nauw dan hun noordelijke buren. Duitsers waarderen een constructieve managementcultuur en een baas die zegt waar het op staat. Oostenrijkers hebben daarentegen de neiging conflicten te vermijden en zullen daardoor minder snel directe commando’s geven. Werknemers handelen meer naar hun gevoel en richtlijnen vanuit het bedrijf zijn precies dat: richtlijnen – geen in steen gehouwen wetten.
Ook is de Duitse zakenwereld meer prestatiegericht dan de Oostenrijkse. Duitsers zijn in het algemeen vatbaarder voor financiële prikkels, wat vaak de motivatie is achter hun behoefte om meer werk te verrichten. In Oostenrijk staat professioneel succes gemiddeld wat lager op de verlanglijst; Oostenrijkers ontlenen hun identiteit minder aan hun werk. Daardoor is werk en privé in Oostenrijk wat minder strikt gescheiden dan in Duitsland. Alsnog komt in Oostenrijk bij de small talk het privéleven niet zo snel ter sprake. Met onderwerpen zoals wintersport en de Oostenrijkse cultuur en natuur zit je meestal wel goed.
Zakendoen in Oostenrijk: hoe doe je dat?
Ook al bewegen Oostenrijkers in het algemeen ontspannen door hun dagelijks (zaken)leven, tegelijkertijd zijn ze zeer formeel. Vriendelijkheid en beleefdheid staan bovenaan de lijst met eigenschappen die je nodig hebt om in Oostenrijk succesvol zaken te doen. Daar hoort ook een elegante en formeel outfit bij en in het geheel een fraai optreden. Als laatste is diplomatiek vermogen nog handig. Oostenrijkers vinden het namelijk prettig om eerst een tussenoplossing af te spreken, voor ze een definitieve beslissing nemen. Het diplomatiek vermogen helpt je bovendien een handje bij het vermijden van de conflicten waar Oostenrijkers zo graag ver vandaan blijven.
Ten slotte: Oostenrijk, en vooral Wenen, staat bekend om hun ‘’Kaffeehäuser’’. Laat je bij een meeting in een café vooral niet afleiden door de ongedwongen sfeer en bereid je goed voor. Ook in de ogenschijnlijk informele sfeer blijft de vorm behouden en vinden professionele en doelgerichte bijeenkomsten plaats.
Als je al deze tips toepast en dan ook nog eens op tijd bij je meeting aankomt – ook stiptheid wordt in Oostenrijk zeer gewaardeerd – heb je alle tools in handen om een groot succes te maken van het zakendoen op de Oostenrijkse markt. Heb je hulp nodig bij het werven van personeel voor de DACH markt? Neem dan contact op via 030 252 6640 of vul het contactformulier in.
Deze tekst is in samenwerking met schrijfster en vertaalster Simone Sollberger ontstaan.